Gullvegen er midt i hjarta av ein Unesco Geopark og sentral aktør, med sine 2 geo - lokalitetar på Lykling og garden.
I Sunnhordland er du alltid nær ein stad der stein, landskap og utstillingar byr på både utsikt og innsikt. Du er invitert til å oppdage Sunnhordlands sjel gjennom vår natur og kultur. Men trø varsamt, far sporlaust, handle lokalt og ver førebudd på vårt ville vestlandsvær.
Lokalitet 13: Gullgruvene på Lykling
"It`s gold in them hills" - Ingeniør Plummer, under prøvesprening av berga på Lykling i 1882
Noregs klondike
I 1862 oppdaga ein svovelkisgravar glitrande spor av gull i kvartsårer som slyngde seg gjennom det steinete kystlandskapet ved Lykling. Få tiår seinare, på 1880-talet, kom engelske gruvearbeidarar og investorar hit for å byggje det som skulle bli Noregs største gullgruve. I løpet av drøye 25 år vart om lag 200 kilo (Mest sannsynleg minst fleire hundre kg til!) gull henta ut – før gruvedrifta stilna og den siste gruva vart stengd i 1910.
No er området freda som kulturminne. Her kan du vandra mellom gamle gruveopningar, sjå restar av tipphaugar og førestille deg lyden av hakker og spett frå tida då gulldrømmen lokka folk hit frå fjern og nær.
Lokalitet 12: Urda - Klebersteinbrot
"Noregs finaste klebesteinsbrot" Geolog Øystein Jansen
Klebersteinen som bygde mellomalder kyrkjene i Vest
Langs bergveggen ved Urda finn du spor etter hundrevis av år med hardt arbeid. Her vart mjuk, grå kleberstein hoggen ut og forma til perfekte blokker – kvaderar – som fann vegen til Moster kyrkje og dei fleste kyrkjene og klostera i Bergen før år 1160.
Etter mange tiår med drift tok ressursen slutt, og bruddet stilna. Men om du går her i dag, kan du framleis sjå korleis klebersteinen møter den hardare serpentinitten, og førestille deg lyden av meisel mot stein. Mellom bruddet og vegen ligg små haugar av avfall – stille vitne om ein gong så livleg aktivitet.
Urda var ikkje berre ein steinleverandør; det var ein byggjestein for ei heil epoke, kanskje under kongens eige.